Wygoda – bo po świeże warzywa nie trzeba iść do sklepu, i satysfakcja, którą daje samodzielna uprawa. Do tego dochodzi jeszcze element zdobniczy, ponieważ wiele z tych roślin pięknie prezentuje się na grządkach. Ogrody warzywne, po latach niełaski, wracają. Coraz częściej zakładają je właściciele domów za miastem, ale bywa, że część przydomowej działki przeznaczają na nie również mieszkańcy miast.
Grządki zazwyczaj nieco ukryte za budynkiem mieszkalnym, przykryte folią lub urządzone w szklarni, to nie jedyne stosowane rozwiązania. Jeśli wybrane zostaną odpowiednie – czyli po prostu ładnie się prezentujące – gatunki roślin, z powodzeniem można je wkomponować w kwiatowe rabaty. W jednym i w drugim przypadku najważniejsza korzyść będzie taka sama: domownicy będą mogli czerpać z ekologicznych plonów pozbawionych chemicznych dodatków, środków konserwujących.
O to warto zadbać
Ogrody warzywne to miejsca, które wymagają zaangażowania. Trzeba przekopać grządki, zagrabić, wytyczyć poszczególne stanowiska, posiać, przepikować lub posadzić rośliny, zabezpieczyć je przed szkodnikami, zadbać o systematycznie nawadnianie, opielić, a później zebrać plony. Jeśli chodzi o inne zasady – każdy użytkownik ustala je sobie sam. To od jego wyobraźni zależy, w którym miejscu posesji powstanie warzywnik, ile zajmie miejsca, jakiego będzie kształtu i jakie klasyczne lub nietypowe rozwiązania zostaną w nim zastosowane.
Warto pamiętać, że do dobrego wzrostu te rośliny potrzebują odpowiednich warunków, czyli wysokiej jakości gleby i dość dużego nasłonecznienia. Jeśli na posesji jest ziemia słabej jakości, wyjściem jest zamówienie wywrotki czarnoziemu. Koszt nie będzie wysoki, a rośliny odwdzięczą się dobrymi plonami. Jeżeli ziemia jest zbyt zwięzła, trzeba ją rozluźnić, przekopując i dodając torf. Istotne również będzie nawożenie obornikiem albo kompostem lub za pomocą nawozów zielonych.
Jeśli zaś chodzi o naświetlenie – konieczne jest wybranie takiego miejsca na grządki, by słońce oświetlało je przynajmniej sześć godzin na dobę. Miejsca, w których powstaje cień nie są najlepsze do zakładania ogrodów warzywnych. Należy unikać też bliskiego sąsiedztwa drzew, których korzenie pobierają znaczną część wody (na przykład brzozy).
Dobrze zaplanowane ogrody warzywne
Warto zwrócić uwagę, by – tak jak w przypadku rabatek z kwiatami – ciągle się tu coś działo. Gdy zbierze się pierwsze plony, niech na ich miejscu wyrosną kolejne jarzyny lub zioła. W tym celu warto mieć w zapasie nasiona gatunków szybko rosnących (np. rzodkiewki lub sałaty). Wysiewa się je po zebraniu wcześniejszych plonów, aby uniknąć pustych miejsc; wschodzą w ciągu tygodnia.
Zakładając ogrody warzywne, warto pamiętać o:
- zaplanowaniu dobrego dostępu do każdej z grządek; wystarczą utwardzone ścieżki o szerokości około 30-40 cm;
- umieszczeniu niskich nasadzeń z przodu, a wysokich z tyłu grządki; dzięki temu wszystkie mają równy dostęp do światła;
- posadzeniu w jednym miejscu roślin wieloletnich (czyli między innymi rabarbaru, mięty, lubczyku oraz szczawiu); to ułatwi planowanie w kolejnym roku oraz usprawni cosezonowe prace porządkowe;
- stosowaniu się do do zaleceń producenta przy wysiewaniu i sadzeniu poszczególnych gatunków, zarówno jeśli chodzi o wymagania glebowe czy dotyczące nawodnienia, nasłonecznienia, jak też zagęszczenia roślin; zbyt małe zagęszczenie może spowodować zwiększony rozwój, zbyt duże natomiast obniży plon, zmniejszy odporność warzyw na choroby i szkodniki;
- posianiu nasturcji, posadzeniu aksamitek obok omawianych grządek; te pierwsze kwiaty są naturalnymi pułapkami na szkodniki, natomiast drugie niszczą szkodliwe dla roślin nicienie glebowe;
- odpowiednim nawadnianiu, które pozwoli oszczędzać czas; w tym przypadku dobrze sprawdzają się linie kroplujące, a z konstrukcji mniej zaawansowanych – specjalne krany do podłączenia węża ogrodowego.
Jeśli warzywnik ma powstać na niewielkiej posesji lub planowane są wspólne rabatki dla kwiatów i warzyw, warto wybrać te warzywa, które cieszą nie tylko smakiem, ale i pięknym wyglądem. To na przykład szpinak, kalafiory, buraki, pnące krzaki pomidorów, dynie, czosnek, koper oraz fasola czy bób. Gdzieniegdzie można posadzić którąś z roślin pnących lub krzew owocowy jako element wyróżniający się na tle innych. Ciekawie będą wyglądać wkomponowane tu truskawki, poziomki, krzaki borówki amerykańskiej.
Projektując ogrody warzywne nie można zapominać też o… jadalnych kwiatach. Wśród nich wymieńmy:
- nagietek lekarski, świetny do sałatek, zup i sosów, do barwienia ryżu, masła i serów,
- mniszek lekarski, którego kwiaty mają miodowy smak, można je dodawać do sałatek lub robić z nich syropy i nalewki,
- stokrotkę pospolitą, której kwiaty stosuje się jako ozdobę sałatek lub tortów,
- bratek, doskonały dodatek do sałatek i serów, a także do dekoracji tortów i ciast,
- ogórecznik lekarski, ponieważ jego niebieskie kwiaty pasują zarówno do sałatek, jak i do kandyzowania, jako dodatek do deserów i do zamrażania w kostkach lodu,
- cukinię z kwiatami świetnymi do smażenia – zanurza się je w roztrzepanym białku jajka, obtacza w bułce tartej i parmezanie, a następnie smaży,
- nasturcję, ponieważ jej kwiaty w smaku przypominają rzeżuchę, świetnie podkreślają smak sałatek,
- lawendę, której kwiaty nadają aromat napojom, lodom, sałatkom, ale też ciastom i deserom na zimno.
Aby warzywnik wyglądał atrakcyjnie, warto zainwestować nieco w małą architekturę. Sprawdzą się na pewno wysokie skrzynie, murowane rabaty, słupki lub stelaże do pnączy. Być może znajdzie się też miejsce na trawę z rolki i ciekawe oświetlenie. Dobrym rozwiązaniem jest dodatkowo kompostownik – dzięki niemu rośliny dostaną naturalny i bezpłatny nawóz.
Zapraszamy do współpracy
Pomysłów na zaprojektowanie atrakcyjnych wizualnie ogrodów warzywnych jest mnóstwo. Projektanci zieleni z Acer Ogrody w Białymstoku pomagają je przenieść na papier, a specjaliści od prac ogrodowych wdrożą je na Państwa posesji. Takie rozwiązanie to piękniejsze otoczenie i wiele dodatkowych korzyści.
Sprawdź również System nawadniania odpowiedni na Twoją posesję, cz. 1.
